ဒုတိယအႀကိမ္ညီလာခံသက္တမ္း၊ ဒုတိယအႀကိမ္မူဝါဒေရးရာဦးေဆာင္အဖြဲ႔အစည္းအေဝးသို႔ အတြင္းေရးမွဴးအဖြဲ႔မွတင္ျပသည့္ ယေန႔ကာလ ႏုိင္ငံေရးျဖစ္ထြန္းတည္ရွိမႈမ်ားႏွင့္ သ

(၂ဝ၁ဝ ဇြန္လ ၇ ရက္ – ၁ဝ ရက္)

နိဒါန္း

ႏုိင္ငံေရးျဖစ္ထြန္းတည္ရွိမႈမ်ားႏွင့္ သုံးသပ္ခ်က္မ်ားကို ေအာက္ပါေခါင္းစဥ္ငယ္ (၆) ခုျဖင့္ တင္ျပသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။

၁။ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားအေျခအေန

၂။ အပစ္ရပ္အင္အားစုမ်ားအေျခအေန

၃။ နယ္စပ္အေျခစိုက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေျခအေန

၄။ ႏုိင္ငံတကာအေျခအေန

၅။ နအဖစစ္အုပ္စုအေျခအေန

၆။ ၿခံဳငုံသုံးသပ္ အႀကံျပဳခ်က္

၁။ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားအေျခအေန

(က) အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္

၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ မတ္လ (၈) ရက္ေန႔တြင္ နအဖစစ္အစုိးရမွ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာ ဥပေဒ (၅) ခု ကုိ ထုတ္ျပန္လုိက္ၿပီး အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ (၉ဝ) ျပည့္ႏွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရပါတီမ်ားအား စိန္ေခၚလုိက္ပါသည္။ ပါတီဗဟုိမွ ရပ္ေက်း စည္း႐ုံးေရး ေကာ္မတီမ်ားသုိ႔တုိင္ အဆင့္ဆင့္ေသာ ပါတီတာဝန္ရွိသူမ်ားသည္ ၄င္းစိန္ေခၚခ်က္အေပၚ စနစ္တက် တုန္႔ျပန္ႏုိင္ရန္ႏွင့္ ဒီမုိကေရစီေရးလုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကုိ ဆက္လက္ သယ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္အတြက္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားအႀကိမ္ႀကိမ္ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွလည္း ထုိကိစၥမ်ားအေပၚထားသည့္ သူမ၏သေဘာထားကုိ ဗဟုိဦးစီးအဖြဲ႔အထူးအစည္းအေဝး သို႔တင္ျပသည့္ မွာၾကားခ်က္ (၆) ခ်က္အျဖစ္ ထုတ္ျပန္ေပးခဲ့သည္။

ထုိသို႔ျပင္ဆင္မႈမ်ားရွိခဲ့သည့္အတြက္ ၂ဝ၁ဝ မတ္ (၂၉) ရက္ေန႔တြင္ျပဳလုပ္သည့္ ဗဟုိဦးစီးအဖြဲ႔အစည္းအေဝးမွ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကုိ ႏုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ ထပ္မံမွတ္ပုံတင္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း အမ်ားသေဘာတူ ကန္႔ကြက္သူမရွိ ဆုံးျဖတ္ ႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။

၂ဝ၁ဝ ဧၿပီလ (၆) ရက္ေန႔တြင္ အခ်က္ (၇) ခ်က္ပါ ျပည္သူသုိ႔ပန္ၾကားခ်က္ တစ္ေစာင္ကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိပန္ၾကားခ်က္၏ အဓိက အႏွစ္သာရမွာ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည့္အခ်ိန္မွစ၍ စစ္မွန္ေသာဒီမုိကေရစီ ေပၚထြန္းေရးအတြက္ ရည္မွန္းခ်က္ (၅) ရပ္ျဖင့္ တစုိက္မတ္မတ္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေၾကာင္း၊ စစ္အစုိးရဖက္မွ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ဖိႏွိပ္တားဆီးမႈမ်ားေၾကာင့္ အက်ဳိးမျဖစ္ အရာမထင္ျဖစ္ခဲ့ရေၾကာင္း၊ အရာထင္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္မေပးႏိုင္ခဲ့သည့္အတြက္ ျပည္သူ လူထုအေပါင္းအား အႏူးအၫြတ္ေတာင္းပန္ပါေၾကာင္း၊ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ျပည္သူလူထုႏွင့္ တစ္သားတည္းရွိေနၿပီး ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္မွာၾကားထားသည့္အတုိင္း ဒီမုိကေရစီရရွိေရးႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကုိ ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္သူသုိ႔ ပန္ၾကားတင္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

နအဖစစ္အစုိးရ၏ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာဥပေဒမ်ားအရ ၂ဝ၁ဝ ေမလ (၆) ရက္ေန႔တြင္ ပါတီဖ်က္သိမ္းခံရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္မွ ပါတီအလံကုိလည္းေကာင္း ပါတီဆုိင္းဘုတ္ကုိလည္းေကာင္း မိမိတုိ႔ကုိယ္တုိင္ လုံးဝျဖဳတ္မခ်ၾကရန္ မွာၾကားလုိက္ပါသည္။
ဗဟုိဌာနခ်ဳပ္႐ုံးအပါအဝင္ တုိင္း႐ုံး ၿမိဳ႕နယ္႐ုံးအသီးသီးတုိ႔မွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏မွာၾကားခ်က္အတုိင္း ရပ္တည္ေတာင့္ခံေနၾကပါသည္။

ႏုိင္ငံေရးအႏွစ္သာရျဖင့္ လူထုလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ေဆာင္ရန္၊ Party Politics ကုိ လုပ္ဖို႔အေျခအေနမေပးသည့္ကာလတြင္ လူထုႏုိင္ငံေရး Body Politics ကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားၾကရန္ ဦးဝင္းတင္က အင္တာဗ်ဴးမ်ားမွတဆင့္ လူထုသုိ႔ Message ေပးထားပါသည္။ ဌာနခ်ဳပ္မွ တာဝန္ခံ၍ ဥပေဒေၾကာင္းအရတုိက္ပြဲဆင္ျခင္းမ်ားကုိ ေဆာင္႐ြက္ေနၿပီး ဗဟုိမွေအာက္ေျခအထိ ပါတီ ဝင္အဆင့္ဆင့္က ပါတီကုိ ဝန္းရံေထာက္ခံသူမ်ားႏွင့္အတူ ေရလွဴျခင္းအပါအဝင္ လူထုႏွင့္အထိစပ္ႏုိင္ဆုံး လႈပ္ရွားမႈမ်ားကုိ နယ္ပယ္အသီးသီးတြင္ ေဆာင္႐ြက္ေနၾကပါသည္။ တႏုိင္တပုိင္ဆန္ေနေသး ေသာ္လည္း လူထုႏုိင္ငံေရးကုိ ေပးလာေသာအေျခအေနမ်ား ေအာက္တြင္ ရႏုိင္သမွ်ေဆာင္႐ြက္ေနၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ေမလ (၂၇) ရက္ေန႔ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ အႏွစ္ (၂ဝ) ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္အခမ္းအနားတြင္လည္း အဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွခ်မွတ္ထားေသာ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ငန္း တာဝန္မ်ားကုိ ဆက္လက္ထမ္းေဆာင္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္မ်ားမွ အတိအလင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိၾကပါသည္။

ေ႐ႊဂုံတုိင္ေၾကညာစာတမ္းအတုိင္း ဆက္လက္ရပ္တည္ၿပီး ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလုံးလြတ္ေျမာက္ေရး၊ ၂ဝဝ၈ အေျခ ခံဥပေဒျပန္လည္ သုံးသပ္ေရး၊ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိ လူထုနည္းျဖင့္ဆက္လက္ ေဆာင္႐ြက္သြားရန္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိထားပါသည္။

တဖက္တြင္ ဦးခင္ေမာင္ေဆြ၊ ေဒါက္တာသန္းၿငိမ္းတုိ႔အုပ္စုမွ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအင္အားစု (National Democratic Force) အျဖစ္ ပါတီမွတ္ပုံတင္ရန္ ဆုံးျဖတ္လုပ္ကုိင္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း ဒီမုိကေရစီမဆန္သည့္ လုပ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ကုိယ္တုိင္က ေထာက္ျပရႈတ္ခ်ထားပါသည္။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ မၿပီးဆုံးေသးေသာ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကုိ ဆက္လက္သယ္ေဆာင္ရန္ Lifeboat ျဖစ္သည္ဟု ေဒါက္တာသန္းၿငိမ္းတုိ႔မွဆုိေသာ္လည္း အမ်ားစုမွ လံုးဝလက္မခံၾကပါ။

(ခ) CRPP ႏွင့္ တုိင္းရင္းသားႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား

SNLD အပါအဝင္ (၉ဝ) ျပည့္ႏွစ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရပါတီ အမ်ားစုမွာ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ သေဘာထားတူညီၾကပါသည္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ ထပ္မံမွတ္ပုံတင္ျခင္းကုိ လုံးဝမေဆာင္႐ြက္ၾကသည့္အျပင္ ၂ဝဝ၈ အေျခခံဥပေဒကုိ ျပန္လည္သုံးသပ္မႈမရွိဘဲျပဳလုပ္သည့္ ၂ဝ၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိလည္း လုံးဝလက္မခံႏုိင္ေၾကာင္း အင္တာဗ်ဴးမ်ားတြင္ အတိအလင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိၾကသည္။

ေမလ (၄) ရက္ေန႔က အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္႐ုံးတြင္ ðပလုပ္သည့္ CRPP အစည္းအေဝးတြင္လည္း ဤအတိုင္းပင္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ခဲ့ၾကသည္။

(ဂ) အျခားလႈပ္ရွားတက္ၾကြသူမ်ား

ျမန္မာႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ သံဃာ့တပ္ေပါင္းစုအဖြဲ႔ႀကီး၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ဗကသမ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္တုိ႔မွ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ မွန္ကန္ေၾကာင္း၊ လူထုတရပ္လုံးမွ ေထာက္ခံဝန္းရံသြားရန္လုိေၾကာင္း၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကုိ ေရရွည္သက္ဆိုးရွည္ေစမည့္ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒႏွင့္ ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတုိ႔ကုိ ဆန္႔က်င္သပိတ္ေမွာက္သြားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္မ်ားထုတ္ျပန္ၾကသည္။
၄င္းတို႔အေနျဖင့္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အပါအဝင္ (၉ဝ) ေ႐ြးေကာက္ပဲြအႏုိင္ရပါတီမ်ားကုိ လူထုႏွင့္အတူ ေထာက္ခံဝန္းရံသြားရန္ ျပင္ဆင္ေနေၾကာင္းသိရပါသည္။

အျခားေသာ လႈပ္ရွားတက္ၾကြသူ အစုအဖြဲ႔အသီးသီးမွလည္း ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအား ဆန္႔က်င္သပိတ္ေမွာက္သြားေရးအတြက္ နည္းသဏၭာန္ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ျပင္ဆင္လွ်က္ရွိပါသည္။

ကိုေအးလြင္၊ ကိုရဲထြန္းတို႔ပါတီမ်ားမွ ခြပ္ေဒါင္းအလံသံုးစြဲမႈအေပၚ ကန္႔ကြက္သည့္လက္မွတ္ေရးထိုးလႈပ္ရွားမႈတစ္ရပ္ကို စာေရးဆရာ ကဗ်ာဆရာ ရုပ္ရွင္ဂီတ အႏုပညာရွင္ (၉၂) ဦးတို႔က ရဲရဲတင္းတင္းေဆာင္႐ြက္ခဲ့ၾကသည္။ ေအာင္ပြဲလည္းရရွိခဲ့ပါ သည္။

(ဃ) ေပၚေပါက္လာေနသည့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီသစ္မ်ား

နအဖစစ္အစုိးရ၏ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္သုိ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီ တည္ေထာင္လုိသူမ်ားမွ ဇြန္လ ၂ ရက္ေန႔ အထိ ႏုိင္ငံေရးပါတီတည္ေထာင္ခြင့္ႏွင့္ ဆက္လက္တည္ေထာင္ခြင့္ေလွ်ာက္ထားသည့္ပါတီ (၄၂) ပါတီရွိၿပီး ႏုိင္ငံေရးပါတီမွတ္ပုံတင္ခြင့္ ေလွ်ာက္ထားသည့္ပါတီ (၃၂) ပါတီအနက္ ပါတီ (၂၉) ပါတီကုိ မွတ္ပုံတင္ခြင့္ျပဳခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း နအဖသတင္းစာမွ သတင္းထုတ္ ျပန္ထားပါသည္။

တည္ဆဲႏုိင္ငံေရးပါတီ (၁ဝ) ခုအနက္ တစညအပါအဝင္ (၅) ခုမွ ျပန္လည္မွတ္ပုံတင္ခဲ့ၾကသည္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္တစ္ဦးစီအတြက္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္သုိ႔ ေပးသြင္းရ မည့္ေငြေၾကးမွာ မ်ားလြန္းသည့္အတြက္ ပါတီအသစ္မ်ားအဖုိ႔ မဲဆႏၵနယ္ေျမအားလုံး သုိ႔မဟုတ္ ေနရာမ်ားမ်ားတြင္ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရန္ အခက္အခဲရွိေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ညည္းတြားၾကပါသည္။ တစည ပါတီသည္ပင္လွ်င္ ထုိကဲ့သုိ႔ေျပာဆုိေနရပါသည္။

ေမလ (၄) ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုၾကံ့ခုိင္ေရးႏွင့္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီကုိ ႏုိင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ ေကာ္မရွင္သုိ႔တည္ေထာင္ခြင့္ေလွ်ာက္ထားခဲ့ပါသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသိန္းစိန္မွ ဦးသိန္းစိန္အျဖစ္ ေျပာင္းျခင္းအပါအဝင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တခ်ဳိ႕ ‘ဦး’ ေျပာင္းသြား႐ုံျဖင့္ မလုံေလာက္ေၾကာင္း၊ အစုိးရအဖြဲ႔ဝင္မ်ား အျဖစ္မွပါ ႏႈတ္ထြက္ေပးမွ မွ်တမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စုဒီမုိကေရစီပါတီမွ စာထြက္ကန္႔ ကြက္ေျပာဆုိခဲ့ပါသည္။

ျပည္တြင္းျပည္ပအဖြဲ႔အစည္းအခ်ဳိ႕မွ ဤကိစၥအေပၚ ကန္႔ကြက္ေျပာဆုိၾကေသာ္လည္း နအဖစစ္အုပ္စု၏ ေခါင္းမာမႈေၾကာင့္ အရာမထင္ခဲ့ပါ။
မွတ္ပံုတင္လာေသာႏိုင္ငံေရးပါတီသစ္မ်ားကုိ အၾကမ္းအားျဖင့္ (၄) မ်ဳိးခြဲျခားႏုိင္ပါသည္။ ပထမတစ္မ်ဳိးမွာ စစ္အုပ္စုေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျဖင့္ စစ္အုပ္စုကိုယ္စားလွယ္မ်ားကိုယ္တုိင္ ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္လိုက္သည့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားျဖစ္ပါသည္။ (ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီႏွင့္ အျခားတိုင္းရင္းသားအမည္ခံပါတီ အခ်ိဳ႕ကဲ့သို႔ အမ်ိဳးအစားမ်ား) ဒုတိယတစ္မ်ိဳးမွာ စစ္အစုိးရ၏ မ်က္ႏွာရိပ္မ်က္ႏွာကဲကုိ ၾကည့္၍ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ေစ်းအေပါဆုံးျဖင့္ေရာင္းခ်ရန္ ျပင္ဆင္ထားေသာ နအဖ အလုိက် ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားျဖစ္ပါသည္။ (ဥပမာ – ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ ၈၈ မ်ိဳး ဆက္ေက်ာင္းသားမ်ား (ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ)၊ ဝံသာႏု NLD ပါတီ စသည့္ပါတီအမ်ိဳးအစားမ်ား) တတိယတစ္မ်ဳိးမွာ ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိ အခြင့္အလမ္းတစ္ခုအျဖစ္ယူဆၿပီး ရသေလာက္ယူႏွင့္ကာ တျဖည္းျဖည္း ျပဳျပင္သြားမည္ဆိုသည့္ စိတ္ကူးယဥ္မႈျဖင့္ မွတ္ပံုတင္ထားေသာပါတီမ်ားျဖစ္သည္။ (ဥပမာ – ဦးသုေဝ၊ ေဒၚသန္းသန္းႏု၊ ေဒၚခ်ဳိခ်ဳိေက်ာ္ၿငိမ္းတုိ႔ပါဝင္ေသာ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီႏွင့္ ကိုၿဖိဳးမင္းသိန္း ဦးေရႊအုန္းတို႔၏ ျပည္ေထာင္စုဒီမိုကေရစီပါတီကဲ့သုိ႔ အမ်ဳိးအစားမ်ား) စတုတၳတစ္မ်ိဳးမွာ အပစ္ရပ္အင္အားစုအခ်ိဳ႕မွ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕ ႏႈတ္ထြက္လာၿပီး ေဒသခံတိုင္းရင္းသား အင္အားစုအခ်ဳိ႕ႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ၾကသည့္ အမ်ိဳးသားကုိယ္စားျပဳပါတီမ်ားျဖစ္ပါသည္။ (KIA မွ ႏႈတ္ထြက္လာ သူမ်ားႏွင့္ ကခ်င္အမ်ိဳးသားအင္အားစုအခ်ဳိ႕ ပူးေပါင္းဖြဲ႔စည္းထားသည့္ KSPP ပါတီကဲ့သို႔အမ်ိဳးအစားမ်ား) သို႔ေသာ္ ယခုအထိ KSPP ပါတီကို ပါတီေလွ်ာက္ထားခြင့္ခ်မေပးေသးပဲ စိစစ္ဆဲအဆင့္ ျပဳလုပ္ထားပါသည္။

(င) ျပည္တြင္းလူထုအေျခအေန

အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ရဲရင့္ျပတ္သားေသာဆုံးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေပၚ ပုိမုိဝန္းရံလာၾကပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ အေျခခံလူထု အမ်ားစုႀကီးအေနျဖင့္ ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအေပၚ ေျခေျချမစ္ျမစ္သိနားလည္မႈလည္း မရွိလွသလုိ စိတ္ဝင္စားမႈလည္းမရွိၾကပါ။

တေန႔တျခားပုိမုိႀကီးမားေနေသာ စားဝတ္ေနမႈဒုကၡမ်ားေၾကာင့္ တစ္ေၾကာင္း၊ နအဖ၏ ဘက္ေပါင္းစုံ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားေၾကာင့္ တစ္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံေရးကုိ စိတ္မဝင္စားႏုိင္သလုိ ျဖစ္ေနၾကရပါသည္။ ရာသီဥတုဆုိးဝါးျခင္း၊ ေသာက္ေရ သုံးေရျပတ္လပ္ျခင္း၊ လွ်ပ္စစ္မီးပုံမွန္မလာျခင္း၊ ဝင္ေငြထြက္ေငြ မမွ်တျခင္း စသည့္ ဖိဆီးမႈမ်ားသည္ ျပည္သူလူထုအတြက္ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ရင္ဆုိင္óကံေတြ႔ေနရေသာ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားျဖစ္ေနပါသည္။ ဤအေနအထားသည္ တဖက္တြင္လည္း စနစ္တက်စည္း႐ုံးေခါင္းေဆာင္ႏုိင္မည္ဆိုပါက အခ်ိန္မေ႐ြး အုံၾကြေပါက္ကြဲသြားေစႏုိင္သည့္ ေရခံေျမခံႀကီး ျဖစ္ေနျပန္ပါသည္။

အလုပ္သမားဆႏၵျပပြဲမ်ားက ဤအခ်က္ကို သက္ေသျပခဲ့သည္ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္ပါသည္။
၂ဝ၁ဝ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၈) ရက္မွစ၍ မတ္လ (၁၆) ရက္ေန႔အထိ အလုပ္သမားဆႏၵျပပြဲေပါင္း (၁၂) ပြဲရွိခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္ စက္မႈဇုံအသီးသီးရွိ အလုပ္႐ုံေပါင္း (၁၉) ႐ုံတြင္ ဆက္တိုက္ဆိုသလို ျဖစ္ပြါးခဲ့ပါသည္။ ဝင္ေရာက္ဆႏၵျပသည့္အလုပ္သမားေပါင္း (၉၃၂ဝ) ဦး ရွိၿပီး အဓိက ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားမွာ အလုပ္ခ်ိန္ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးေရးႏွင့္ လုပ္ခလစာပုိမုိရရွိေရးတုိ႔ျဖစ္သည္။

ဧၿပီလႏွင့္ ေမလအတြင္းတြင္လည္း အလုပ္သမားဆႏၵျပမႈမ်ား ဟိုတစဒီတစ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ္လည္း ယခင္လမ်ားေလာက္ ဆက္တုိက္ျဖစ္ေပၚျခင္း မေတြ႔ရေတာ့ပါ။ လွ်ပ္စစ္မီးမရရွိ၍ လမ္းေလွ်ာက္ဆႏၵျပေတာင္းဆုိခဲ့ေသာ စစ္ေတြအမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ဆႏၵျပ ပြဲမ်ဳိးကဲ့သုိ႔ အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ေတာင္းဆုိမႈ တုိက္ပြဲငယ္မ်ား ေပၚေပါက္ႏုိင္ေသာ အေျခအေနမ်ားမွာမူ အလံုအေလာက္ ျဖစ္ေပၚေနပါသည္။

၂။ အပစ္ရပ္အင္အားစုမ်ားအေျခအေန

အပစ္ရပ္အင္အားစုမ်ားသုိ႔ နအဖ၏ စစ္တုိင္းမွဴးမ်ားမွတဆင့္ ၂ဝဝ၉ ဧၿပီလ မွစ၍ ကြင္းဆင္းေဆြးေႏြးကာ အပစ္ရပ္ အင္အားစုမ်ားအား နယ္ျခားေစာင့္တပ္ (BGF) ၊ ဌာေနျပည္သူ႔စစ္အဖြဲ႔ (HGF) မ်ား အျဖစ္သုိ႔ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းၾကရန္ အႀကိမ္ ႀကိမ္ဖိအားေပးခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလတြင္ ေနာက္ဆုံးထား၍ ဖြဲ႔စည္းရန္၊ ၂ဝဝ၉ ဒီဇင္ဘာတြင္ ေနာက္ဆုံးထား၍ ဖြဲ႔စည္းရန္၊ ၂ဝ၁ဝ ဧၿပီလ ၂၂ တြင္ ေနာက္ဆုံးထား၍ ဖြဲ႔စည္းရန္ စသည္ျဖင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ခဲ့ရသည္အထိ နအဖ အတြက္ အၾကပ္အတည္းဆုိက္ေစခဲ့သည္။

UWSA, KIO, SSA-N ၊ မုိင္းလားအဖြဲ႔ (NDAA) ႏွင့္ NMSP စသည့္ အင္အားလည္းရွိ ႏုိင္ငံေရးလည္းႀကီးေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက နအဖ စစ္အုပ္စုအလုိက် ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းေပးရန္ လုံးဝျငင္းဆန္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁ဝ ဧၿပီ ၂၈ ရက္ ေန႔တြင္ ထုိအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား မတရားအသင္းေၾကညာျခင္း၊ အပစ္ရပ္ထားမႈကုိ ဖ်က္သိမ္းၿပီးျပန္တုိက္ျခင္းမ်ားကုိ နအဖဖက္မွ စတင္ျပဳလုပ္ေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၿခိမ္းေျခာက္ ေၾကညာထားခဲ့ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ မလုပ္ရဲေသးဘဲ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားကုိသာ ဆက္လက္ေဆာင္႐ြက္ေနသည္။

အခ်ဳိ႕ေသာအပစ္ရပ္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွာ ၄င္းတုိ႔၏ တပ္အားလုံးကုိ (BGF) အျဖစ္ ေျပာင္းလဲပစ္လုိက္ၾကၿပီး အခ်ဳိ႕ ေသာအင္အားစုမ်ားမွာ ၄င္းတုိ႔၏ တပ္အခ်ဳိ႕အဝက္ကုိ (BGF) အျဖစ္ ေျပာင္းလဲေပးလုိက္ၾကသည္။

BGF ေျပာင္းလဲေရးကုိ လက္မခံဘဲ ျငင္းဆန္ေနေသာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ ၄င္းတုိ႔၏ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးဆိုင္ရာ စဥ္းစားခ်က္မ်ားကုိ ကုိယ္စီ တင္ျပထားၾကၿပီး ၄င္းတင္ျပခ်က္မ်ားကုိလည္း စစ္အုပ္စုမွ ေတာက္ေလွ်ာက္ျငင္းပယ္လွ်က္ရွိသည္။ ယခု လက္ရွိအေျခအေနမွာ အပစ္ရပ္ထားသည့္ အေျခအေနမွ အခ်ိန္မေ႐ြးေျပာင္းလဲသြားႏုိင္ေသာအဆင့္တြင္ ေရာက္ရွိေနပါသည္။

၃။ နယ္စပ္အေျခစိုက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေျခအေန

(က) အပစ္မရပ္ဘဲ ဆက္လက္တုိက္ပြဲဝင္ေနေသာ လက္နက္ကုိင္အင္အားစုမ်ား KNU,KNPP,SSA-S ႏွင့္ ABSDF စသည့္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ၄င္းတုိ႔၏သေဘာထားတြင္ ၂ဝဝ၈ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ကုိလည္းလက္မခံ၊ ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိလည္း လက္မခံေၾကာင္း အတိအလင္း ထုတ္ျပန္ထားပါသည္။ တၿပိဳင္နက္တည္းတြင္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအားလုံးလႊတ္ရန္၊ တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားသုိ႔ ထုိးစစ္ဆင္တုိက္ခုိက္ေနမႈမ်ား ခ်က္ခ်င္းရပ္တန္႔ရန္ႏွင့္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြး အေျဖရွာရန္ ေတာက္ေလွ်ာက္ ေတာင္းဆုိေနခဲ့သည္။

ေမလ (၂၁) ရက္ေန႔တြင္က်ေရာက္ေသာ (၅၂) ႏွစ္ေျမာက္ ရွမ္းေတာ္လွန္ေရးေန႔ အခမ္းအနားတြင္ SSA ေခါင္းေဆာင္ ဒုတိယဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စဝ္ယြက္စစ္က “စစ္မွန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုတည္ေဆာက္ႏုိင္ေအာင္ ပင္လုံကတိကုိ ျပန္ေဖာ္ရမယ္၊ ပင္လုံကတိကုိ ျပန္ေဖာ္ႏုိင္ဖုိ႔ဆုိရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕အခန္းက႑ဟာ အေရးႀကီးတယ္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ဆက္လက္ေထာက္ခံ အားေပးရမယ္” ဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခဲ့ပါသည္။

ေမလ (၂၁) ရက္ေန႔မွ (၂၄) ရက္ေန႔အထိ KNU, KNPP, NMSP, KIO ႏွင့္ CNF (ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး) တုိ႔ (၄) ရက္ၾကာေတြ႔ဆုံၿပီး စစ္ေရးႏုိင္ငံေရးကိစၥမ်ားကုိ ေဆြးေႏြးဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ႏုိင္ငံေရးတြင္ စစ္မွန္သည့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုမူအတုိင္း ဆက္လက္ရပ္တည္ သြားၾကမည္။ စစ္ေရးအရလုိအပ္လာပါက အျပန္အလွန္ ပ့ံပုိးကူညီသြားၾကမည္ဆုိသည့္အခ်က္မ်ားကုိ သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။

(ခ) အျခားအတုိက္အခံအင္အားစုမ်ား

မိမိတုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဒီမုိကရက္တစ္အင္အားစုအပါအဝင္ နယ္စပ္အေျခစုိက္ တပ္ေပါင္းစုႀကီး (၁ဝ) ခုမွ ၂ဝဝ၉ ႏုိဝင္ဘာ (၆ မွ ၇) အထိ ၁၄ ႀကိမ္ေျမာက္ မဟာဗ်ဴဟာညိွႏႈိင္းေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ ၂ဝ၁ဝ မတ္လ (၂၁ ႏွင့္ ၂၂) ရက္ေန႔မ်ားတြင္ ၁၅ ႀကိမ္ေျမာက္ မဟာဗ်ဴဟာညိွႏႈိင္းေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကုိ
ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။

ထုိေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမွ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆန္႔က်င္ေရး၊ ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆန္႔က်င္သပိတ္ေမွာက္ေရး၊ NLD အပါအဝင္ (၉ဝ) ျပည့္ႏွစ္ အႏုိင္ရ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားအား ေထာက္ခံဝန္းရံသြားေရး၊ NLD ၏ ေ႐ႊဂုံတုိင္ေၾကညာစာတမ္းပါ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားကုိ ဝန္းရံေထာက္ခံသြားေရး ဆုိင္ရာ ဘုံသေဘာတူညီခ်က္မ်ားကုိ စုစည္းခဲ့ၾကသည္။ ထိုသေဘာတူညီမႈမ်ားကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ရန္အတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားေရးဆြဲၿပီး လုပ္ငန္းေကာ္မတီမ်ားအလုိက္ တာဝန္ယူေဆာင္႐ြက္လွ်က္ရွိပါသည္။

ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ ၇-၅-၁ဝ ရက္ေန႔ႏွင့္ ၁၅-၅-၁ဝ ရက္ေန႔မ်ားတြင္ အေတြးအေခၚၫိွႏႈိင္းရန္ ဗကပအျမင္ကို တင္ျပျခင္း အမည္ျဖင့္ ကမ္းလွမ္းစာမ်ား ထုတ္ျပန္ထားပါသည္။ စာမ်ား၏ အဓိက ဆိုလိုရင္းမွာ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပဲြသည္ တစ္ေကာင္တည္းၿပိဳင္မည့္ ေရြးေကာက္ပြဲသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီပဲ ျပတ္ျပတ္သားသားအႏိုင္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ အႏိုင္ရသြားသည့္ တိုင္ေအာင္ ၄င္းေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ၄င္းဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒကပဲ စစ္အာဏာရွင္စနစ္၏ လကၡဏာေတြကို ပိုမိုပြင့္က်လာေစမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၁၉၇၄ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ ၁၉၇၄ ေရြးေကာက္ပြဲကပဲ ဗိုလ္ေနဝင္း၏ စစ္အာဏာရွင္စနစ္လကၡဏာေတြကို ဖြင့္ခ်ခဲ့ဖူးေၾကာင္း၊ ထိ႔ုအတြက္ စစ္အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရးအင္အားစုမ်ားအတြင္း ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ႏွင့္ အလြန္ကာလမ်ားအတြက္ အေတြးအေခၚစုစည္းရန္၊ လုပ္ဟန္စုစည္းရန္၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားစုစည္းရန္ လိုအပ္ေနေၾကာင္း တင္ျပၿပီး စစ္အာဏာရွင္ ဆန္႔က်င္ေရးအင္အားစုတိုင္းႏွင့္ ၫိွႏႈိင္းသြားလိုေၾကာင္း ကမ္းလွမ္းဖိတ္ေခၚထားပါသည္။

၄။ ႏုိင္ငံတကာအေျခအေန

ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာဥပေဒမ်ားထြက္ေပၚလာၿပီးေနာက္ နအဖစစ္အုပ္အေပၚ ႏုိင္ငံတကာ၏ဖိအား သိသာစြာပုိမုိမ်ား ျပားလာသည္။
နယူးေယာက္òမိ႔ ကုလသမဂၢ႐ံုးခ်ဳပ္တြင္ ျမန္မာ့မိတ္ေဆြႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႔ (Group of Friends on Burma) ႏွင့္ မတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔က ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးၿပီးေနာက္ ျမန္မာစစ္အစုိးရ၏ ဒီမုိကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားမွာ ေျပာပေလာက္ေအာင္ တိုးတက္မႈ မေတြ႔ရသျဖင့္ စစ္အစိုးရ၏ လာမည့္ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္း ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ မစၥတာ ဘန္ ကီမြန္းက ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိပါသည္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အေရွ႕အာရွႏွင့္ပစိဖိတ္ေဒသေရးရာ လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး မစၥတာကတ္ကင္းဘဲလ္၏ ခရီးစဥ္အဆုံး ေမလ (၁ဝ) ရက္ေန႔၌ ထုတ္ျပန္ေသာေၾကညာခ်က္တြင္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ပုိမုိေလးစားရန္၊ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားလႊတ္ေပးရန္၊ တုိင္းရင္းသားေဒသ မ်ားတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားရပ္တန္႔ရန္၊ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးအေျဖရွာရန္၊ ကုလသမဂၢလုံၿခံဳေရး ေကာင္စီဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၁၈၇၄ အေပၚ ေပးထားသည့္ ကတိအတုိင္း အျပည့္အဝလုိက္နာရန္တုိ႔ကုိ နအဖအာဏာပုိင္တုိ႔အား တင္ျပေတာင္းဆုိခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ နအဖ၏ ေဆာင္႐ြက္ေနမႈမ်ားအေပၚ စိတ္ပ်က္မိေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါရွိပါသည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ပါတီႀကီးႏွစ္ခုမွ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားက ေမလ (၂၇) ရက္ေန႔တြင္ နအဖအစုိးရကုိ ေဝဖန္႐ႈတ္ခ်လုိက္သည္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဥပေဒမ်ားသည္ ဒီမုိကေရစီလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ ျပက္ရယ္ျပဳထားမႈတစ္ခုသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအဝင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလုံးကုိ အျမန္ျပန္လႊတ္ေပးၿပီး စစ္မွန္သည့္ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရးကုိလုပ္ဖုိ႔လုိေၾကာင္း နအဖအစုိးရကုိ ေတာင္းဆုိထားပါသည္။

ေမလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ စပိန္ႏုိင္ငံ မဒရစ္အစည္းအေဝးအၿပီး အာဆီယံႏွင့္ ဥေရာပသမဂၢတုိ႔က နအဖစစ္အစုိးရသုိ႔ ေတာင္းဆုိခ်က္တစ္ခုကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။ ထုိေတာင္းဆုိခ်က္တြင္ ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိ အမ်ားယုံၾကည္မႈရွိၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရန္ လုပ္ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း၊ ထုိသုိ႔ ျဖစ္ရန္အတြက္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ အားလုံးပါဝင္ႏုိင္ခြင့္ရရန္ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလုံးလႊတ္ေပးရန္လုိေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါရွိသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကုိယ္စားလွယ္ မစၥတာကင္တားနား၏ ျမန္မာႏုိင္ငံခရီးစဥ္အၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ညီလာခံသို႔ မတ္လ (၅) ရက္ေန႔၌ တင္သြင္းေသာအစီရင္ခံစာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိး ေဖာက္မႈမ်ားသည္ Crime Against Humanity ေခၚ လူသားေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ရာဇဝတ္မႈ War Crime ေခၚ စစ္ရာဇဝတ္မႈ အဆင့္ရွိႏုိင္တဲ့အတြက္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ႀကီးက စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႔တရပ္ ဖြဲ႔စည္းစစ္ေဆးဖုိ႔ အႀကံျပဳတင္သြင္းခဲ့ပါသည္။

ေမလ (၃၁) ရက္ေန႔တြင္ ဥေရာသမဂၢအဖြဲ႔ဝင္ ႏုိင္ငံမ်ား၏ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ သံအမတ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ဘန္ေကာက္အေျခစုိက္ သံအမတ္ႀကီးမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အပါအဝင္ ႏုိင္ငံေရးပါတီအခ်ဳိ႕သုိ႔ သြားေရာက္ေတြ႔ဆုံခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ပါတီမွတ္ပုံထပ္မံမတင္ ေရးဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ နားလည္ေၾကာင္း၊ ေလးစားပါေၾကာင္းေျပာဆုိၿပီး ထုိသုိ႔ေဆာင္႐ြက္သည္မွာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိ သပိတ္ေမွာက္ျခင္း အဓိပၸါယ္ေဆာင္ပါသလားဟု ေမးျမန္းခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ေတာ့ သပိတ္ေမွာက္လုိက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း တာဝန္ရွိသူမ်ားမွ အတိအလင္းေျပာဆုိခဲ့ပါသည္။

ဇြန္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ တ႐ုတ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဝမ္က်ားေပါင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ေရာက္ရွိပါသည္။ ေနျပည္ေတာ္သုိ႔သြားေရာက္ၿပီး နအဖအာဏာပုိင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံသည္။ လုံòခံေရးကိစၥ၊ ႏွစ္ႏုိင္ငံစီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကိစၥ၊ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ ဂက္စ္ပုိက္လုိင္းကိစၥမ်ားကုိ ေဆြးေႏြးဖြယ္ရွိ သည္ဟု ခန္႔မွန္းေျပာဆုိေနၾကသည္။ နအဖသတင္းစာမ်ားတြင္ အတိအက်ထုတ္ျပန္ျခင္း မေတြ႔ရဘဲ သာမန္မွ်သာေဖာ္ျပထားပါသည္။

လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ႀကီး Human Rights Watch က တ႐ုတ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္သုိ႔ အိတ္ဖြင့္ေပးစာ တစ္ေစာင္ေပးပုိ႔ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအေပၚ စုိးရိမ္ေၾကာင္း၊ ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲသည္ စစ္မွန္သည့္ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲမျဖစ္ႏုိင္သလုိ စစ္မွန္သည့္
ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိလည္း အာမခံႏုိင္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း ေထာက္ျပကာ နအဖစစ္အစုိးရကုိ ေျဖာင္းဖ် ဖိအားေပးေျပာဆုိေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိထားပါသည္။

နအဖ၏ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာဥပေဒမ်ား ထြက္လာၿပီးေနာက္ ဧၿပီလတြင္ ဥေရာပသမဂၢပါလီမန္မွ အတိုက္အခံမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးရန္ နအဖ စစ္အစိုးရအား တိုက္တြန္းခ်က္၊ စစ္အုပ္စုက်ဳးလြန္ခဲ့ေသာပစ္မႈမ်ားအေပၚ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာမွ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔စည္းၾကရန္ တုိက္တြန္းခ်က္မ်ားပါဝင္သည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တရပ္ကို ခ်မွတ္ေၾကညာခဲ့သည္။

အာဆီယံအမတ္ (၁ဝဝ) ေက်ာ္မွလည္း လက္မွတ္ေရးထိုးကာ စစ္အစိုးရမွျပဳလုပ္မည့္ေရြးေကာက္ပြဲကို ရႈတ္ခ်ၾကရန္၊ စစ္အစိုးရဦးေဆာင္ေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံအား အာဆီယံအဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံအျဖစ္မွ ယာယီထုတ္ပယ္ထားရန္တို႔ကို ခ်မွတ္သင့္ေၾကာင္း အာဆီယံအားေတာင္းဆိုခဲ့သည္။

အီတလီအလုပ္သမားသမဂၢမွလည္း စစ္အစုိးရ၏၂ဝ၁ဝေရြေကာက္ပြဲအားရႈတ္ခ်ေပးပါရန္ အီတလီအစိုးရ၊ အီတလီအမတ္မ်ားႏွင့္ ဥေရာပသမဂၢတို႔ကို ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ စစ္အစိုးရမွက်ဳးလြန္ထားေသာ လူသားဆန္မႈကိုပ်က္ယြင္းေစသည့္ပစ္မႈမ်ား (Crime Against Humanity) အား စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ရန္ ကိစၥကိုလည္း အဂၤလန္၊ ၾသစေၾတးလ်ႏွင့္ ခ်က္ျပည္ေထာင္စုတို႔က ေထာက္ခံေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။

၅။ နအဖစစ္အုပ္စုအေျခအေန

နအဖစစ္အစုိးရသည္ မတ္လ (၈) ရက္ေန႔တြင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာဥပေဒမ်ားကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ကုိ ဖြဲ႔စည္းေပးၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာနည္းဥပေဒမ်ားကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

တည္ရွိဆဲ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားအေနျဖင့္ ရက္ (၆ဝ) ေက်ာ္သည္အထိ ျပန္လည္မွတ္ပုံမတင္ပါက အလုိအေလ်ာက္ ပ်က္ျပယ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ထုတ္ၿပီး သတိေပးခဲ့သည္။

ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသိန္းစိန္အပါအဝင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မ်ား လူဝတ္လဲၾကၿပီး ႀကံ့ဖြံ႔ပါတီအမႈေဆာင္မ်ားအျဖစ္ မွတ္ပုံတင္ၾကသည္။ အပစ္ရပ္ေဒသမ်ားသုိ႔ သက္ဆုိင္ရာစစ္တုိင္းမွဴးမ်ားမွ သြားေရာက္ၿပီး BGFႏွင့္ HGF ဖြဲ႔စည္းေရးအတြက္ ဖိအားေပး ေတာင္းဆုိခဲ့သည္။ ထုိသုိ႔ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းျခင္း မေဆာင္ရြက္လွ်င္ မတရားအသင္းေၾကညာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေနာက္ဆုံးရက္ အႀကိမ္ႀကိမ္သတ္မွတ္ကာ ၿခိမ္းေျခာက္လွ်က္ရွိသည္။
သႀကၤန္အတက္ေန႔မွစ၍ ေနရာအႏွံ႔တြင္ ဗုံးမ်ားေပါက္ကြဲျခင္း၊ ေတြ႔ရွိျခင္းသတင္းမ်ား ဆက္တုိက္ျဖစ္ေပၚေနသည္။ ရဲခ်ဳပ္ ခင္ရီမွ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲဲဲျပဳလုပ္၍ နယ္စပ္အေျခစုိက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား အခ်က္အလက္မဲ့စြာ စြပ္စြဲေျပာဆုိခဲ့ပါသည္။

အပစ္ရပ္တပ္ရင္းမ်ားအလုိက္ BGF အျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းသြားေသာ သတင္းမွတ္တမ္းကုိ နအဖ၏ ႐ုပ္သံမ်ားမွ အႀကိမ္ႀကိမ္ျပသေနၿပီး အပစ္ရပ္ အင္အားစုမ်ားအား စိတ္ဓါတ္ေရးရာအရ ၿခိမ္းေျခာက္လွ်က္ရွိသည္။

မစၥတာကတ္ကင္းဘဲလ္၏ ခရီးစဥ္အတြင္း ၄င္းတုိ႔မွ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာဥပေဒမ်ားကုိ အေပ်ာ့ေျပာင္းဆုံးထုတ္ျပန္ထားေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ားထက္ပင္ သာလြန္ပါေၾကာင္း၊ ထပ္မံမွတ္ပုံမတင္ပါဟု ဆုံးျဖတ္သည္မွာ NLD ၏ ကိစၥသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တုိင္းရင္းသားေပါင္းစုံ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားမွ မွတ္ပုံတင္ေနၾကၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၂ဝဝ၈ အေျခခံဥပေဒကုိ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဝင္ၿပီးျပင္လွ်င္ရႏိုင္ပါေၾကာင္း၊ ဦးသိန္းစိန္တုိ႔ အေနျဖင့္ အစုိးရတာဝန္မ်ားကုိ ယူထားလွ်က္ႏွင့္ ပါတီေထာင္သည္မွာလည္း ဥပေဒ ေၾကာင္းအရ မွန္ကန္ပါေၾကာင္း၊ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအေတြ႔အႀကံဳ ၾကြယ္ဝေနသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအဖုိ႔ ႏုိင္ငံတကာမွ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာ သူမ်ားကုိ ဖိတ္ၾကားရန္မလုိပါေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့ပါသည္။ ထုိ႔အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနျဖင့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲႀကီး ေအာင္ျမင္စြာၿပီးေျမာက္သြားေစႏုိင္ေရးအတြက္ အကူအညီေပးေစလုိပါေၾကာင္း ထပ္ဆင့္ေျပာဆုိလုိက္ပါသည္။

၆။ ၿခံဳငုံသုံးသပ္တင္ျပခ်က္

မိမိဖက္ စစ္အုပ္စုဖက္ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကုိဘက္ေပါင္းစံုမွ ၿခံဳငုံသုံးသပ္ၾကည့္သည့္အခါ …

(၁) နအဖစစ္အုပ္စုသည္ ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိ အရင္းအႏွီးမည္မွ်ပင္ေပးရေစကာမူ မျဖစ္မေနေဆာင္႐ြက္ေတာ့မည္ မွာထင္ရွားသည္။

(၂) နအဖ၏ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာဥပေဒမ်ားမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ၏ ျမင္ကြင္းတြင္ ႐ုပ္ပ်က္ေလာက္ေအာင္ တရားမွ်တမႈ ကင္းမဲ့ေနသည္။ ဤသည္ကုိပင္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဥပေဒမ်ား၊ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဥပေဒမ်ားထက္ ေပ်ာ့ေျပာင္းမႈရွိေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိဝံ့သည့္
အေျခအေနမွာ ဘာမဆုိေဆာင္႐ြက္ေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပဆုိေနပါသည္။

(၃) ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ နအဖ၏ထြက္ေပါက္သက္သက္သာျဖစ္သည္ဟု ေသခ်ာေနသည့္တိုင္ ဒီမိုကေရစီလိုလား သူအခ်ဳိ႕တြင္
နအဖ ေပးထားသည့္ ေဘာင္အတြင္းမွ ရသမွ်ယူ၍ တျဖည္းျဖည္း ေျပာင္းလဲယူသြားမည္ဟူေသာ အယူအဆတရပ္ ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္
ေ႐ြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာဥပေဒမ်ား ထုတ္ျပန္လိုက္ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ထိုအသံမွာ တစံုတရာေလ်ာ့က် သြားပါသည္။

(၄) အပစ္ရပ္အဖြဲ႔မ်ားသုိ႔ ေနာက္ဆုံးရက္ ေပးထားျခင္းမ်ားကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနျခင္းသည္ နအဖဖက္မွလည္းျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ ၂ဝ၁ဝ
ေ႐ြးေကာက္ပြဲမတုိင္မီ ေသနတ္သံျပန္မေပါက္ဘဲ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကုိ ေခ်ာေခ်ာေမြ႔ေမြ႔ၿပီးစီးသြားလိုသည့္ လကၡဏာမ်ားျဖစ္သည္ဟု ယူဆပါသည္။

(၅) အပစ္ရပ္အင္အားစုမ်ားဖက္မွလည္း မိမိတုိ႔ဖက္မွစတင္ၿပီး ေသနတ္သံမေပါက္ေအာင္ သတိထားေနၾကၿပီး နအဖ ဖက္မွ စတင္တုိက္ခုိက္လာ ပါက ျပန္လည္ခုခံဆန္႔က်င္သြားရန္ ျပင္ဆင္ေနသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။

(၆) အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ CRPP တုိ႔ အေနျဖင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ျပတ္သားခုိင္မာခဲ့ေသာ္လည္း တိက်ရွင္းလင္းသည့္ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၊ လတ္တေလာလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ ပါတီဝင္ထုအပါအဝင္ လူထုကုိ ခ်မျပႏုိင္ေသးပါ။ လူထုႏုိင္ငံေရး၊ လူထုကုိ မ်က္ႏွာမူေသာ ႏုိင္ငံေရး၊ လူထုလုိက္ပါႏိုင္ေသာ ႏုိင္ငံေရးမ်ားကုိ တိက်ရွင္းလင္းစြာ မေျပာႏုိင္ဘဲ ေယဘူယ်ဆန္ဆန္မ်ား ကိုသာ ေျပာဆုိေနၾကရသည္။
(အေျခအေနမ်ားအရလည္းျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။)

(၇) ေဖေဖာ္ဝါရီႏွင့္ မတ္လမ်ားအတြင္း ဆက္တုိက္ဆုိသလုိျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အလုပ္သမားမ်ား၏ အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ တုိက္ပြဲငယ္မ်ားကုိ လက္ရွိ ႏုိင္ငံေရးတုိက္ပြဲမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေပးႏုိင္မႈအားနည္းခဲ့ျခင္းမ်ားသည္ မိမိတုိ႔အပါအဝင္ ျပည္တြင္းျပည္ပ အင္အားစုမ်ား၌ ျပင္ဆင္မႈမ်ား
တည္ေဆာက္မႈမ်ား လုိအပ္ေနဆဲျဖစ္သည္ကုိ ထင္ရွားေစပါသည္။

(၈) ႏုိင္ငံတကာ၏ဖိအားမ်ားမွာ ႏႈိင္းယွဥ္ခ်က္အရ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္အၿပီးတြင္ ပုိ၍ပီျပင္လာသည္ကုိ ေတြ႔ႏုိင္ပါသည္။ မိမိတုိ႔အပါအဝင္ ႏုိင္ငံတကာေရာက္ ျမန္မာ့အေရးေဆာင္႐ြက္သူမ်ား၏ ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ အသိ အမွတ္မðပေရး၊ ၂ဝ၁ဝ ေ႐ြးေကာက္ပြဲရလဒ္ အသိအမွတ္မðပေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားမွာလည္း တစုံတရာခရီးေရာက္သည္ဟု ဆုိရမည္ျဖစ္ ပါသည္။

(၉) အခြင့္အေရးဆုိင္ရာတုိက္ပြဲငယ္မ်ား၊ အက်ဥ္းသားလြတ္ေျမာက္ေရး NLD ဝန္းရံေရးတုိက္ပြဲငယ္မ်ားမွတဆင့္ တစ္ႏုိင္ငံလုံးကုိ လႊမ္းၿခံဳႏုိင္ေသာ လူထုတုိက္ပြဲႀကီးမ်ား ေပၚေပါက္လာေရး မွန္းဆေဆာင္႐ြက္ေနၾကေသာ္လည္း ေ႐ြးေကာက္ပြဲမတုိင္ခင္ ျဖစ္ကုိ ျဖစ္ရမည္ဟု မည္သူမွ် အတတ္ မေျပာႏုိင္သလို မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဟူ၍လည္း မေျပာဆိုႏိုင္သည့္ အေနအထားတြင္ ရွိေနပါသည္။

(၁ဝ) မိမိတုိ႔အင္အားစုမ်ားအေနျဖင့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမတုိင္ခင္၊ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကာလလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားရွိၾကရမည့္အျပင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအလြန္
လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိလည္း မျဖစ္မေန ျပင္ဆင္ခ်မွတ္ထားၾကရမည္ျဖစ္ပါသည္။

အတြင္းေရးမွဴးအဖြဲ႔
ျမန္မာႏုိင္ငံဒီမုိကရက္တစ္အင္အားစု
၂ဝ၁ဝခုႏွစ္ ဇြန္လ (၇) ရက္။